Saltuklular
Saltuklular
Saltukluların Kuruluşu
- Kurucusu: Ebü'l-Kāsım İzzeddin Saltuk Bey
- Kuruluş Tarihi: 1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra, 11. yüzyılın sonlarında
- Başkent: Erzurum
- Kurulduğu Bölge: Doğu Anadolu Bölgesi, özellikle Erzurum ve çevresi
- Önemi: Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliğidir. Bu yüzden Türk-İslam tarihi açısından büyük öneme sahiptir.
Siyasi Tarih ve Gelişmeler
- Malazgirt Zaferi’nden sonra Anadolu’ya göç eden Türkmenler tarafından kurulmuşlardır.
- Bizans İmparatorluğu ile mücadele ederek Erzurum ve çevresinde güçlü bir hakimiyet kurmuşlardır.
- Gürcülerle mücadele etmişler ve zaman zaman başarılar elde etmişlerdir.
- Bölgeye yerleşen diğer Türkmen beylikleriyle dönem dönem çatışmalar yaşamışlardır.
- Moğol istilası öncesinde güç kaybetmiş ve İlhanlıların hâkimiyeti altına girmişlerdir.
- 
- yüzyılın başlarında Anadolu Selçuklu Devleti'nin himayesine girmiştir.
 
Saltukluların Kültür ve Medeniyete Katkıları
Saltuklular, Anadolu’nun Türkleşmesinde ve İslamlaşmasında önemli rol oynamışlardır. Bölgedeki Türk-İslam kültürünün gelişimine katkıda bulunmuşlardır.
Mimari ve Sanat
Saltuklular, mimari eserler bırakarak bölge kültürüne katkı sağlamışlardır. Bu eserler, dönemin sanat anlayışını yansıtan önemli yapılar olarak dikkat çeker.
Önemli Eserleri:
- Üç Kümbetler: Erzurum’da yer alan bu kümbetler, anıt mezar niteliğindedir. Anadolu’daki ilk Türk-İslam mezar yapıları arasında yer alır.
- Tepsi Minare: Erzurum’da bulunan bu minare, Saltuklular döneminde yapılmıştır.
- Mama Hatun Kümbeti: Tercan’da yer alan bu kümbet, Saltuklu prensesi Mama Hatun adına yapılmıştır. Aynı bölgede bir hamam ve kervansaray da bulunmaktadır.
- Kale Camii: Erzurum Kalesi’nin içinde yer alan camidir. Kale ve cami, bölgedeki askeri ve dini yapının göstergelerindendir.
Saltuklu Devleti'nin Yıkılışı
- 
- yüzyılın başlarında Anadolu Selçuklu Devleti'nin hâkimiyeti altına girmiştir.
 
- Moğol istilası ve İlhanlı hâkimiyeti döneminde güçlerini tamamen kaybetmişlerdir.
- Bölgedeki Gürcü akınları ve Moğolların saldırıları sonucunda devlet sona ermiştir.
KPSS İçin Özet
| Konu | Bilgi | 
|---|---|
| Kurucusu | Ebü'l-Kāsım İzzeddin Saltuk Bey | 
| Başkent | Erzurum | 
| Kuruluş Dönemi | Malazgirt Savaşı sonrası | 
| Önemi | Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliği | 
| Önemli Eserler | Üç Kümbetler, Tepsi Minare, Mama Hatun Kümbeti, Kale Camii | 
| Yıkılış Sebepleri | Anadolu Selçuklu hâkimiyeti, Moğol istilası | 
📌 KPSS Tarih için önemli not: Saltuklular, Anadolu'nun Türkleşmesinde ve İslamlaşmasında öncüdür. İlk Türk beyliği oldukları için sınavlarda sıklıkla sorulabilir. Özellikle mimari eserleri ve başkentlerinin Erzurum olduğu unutulmamalıdır.
Yorumlar
Yorum Gönder