Türk-İslamTarihi Kültür ve Medeniyet

 

Türk-İslam Tarihi Kültür ve Medeniyeti 

Hükümdarlık Sembolleri

Türk-İslam devletlerinde hükümdarlık yetkisini ve gücünü temsil eden semboller şunlardır:

  • Hutbe: Hükümdar adına okunan dua, bağımsızlık göstergesidir.
  • Çetr: Hükümdarın başına tutulan güneşliktir.
  • Sikke: Hükümdar adına basılan para, bağımsızlık göstergesidir.
  • Tuğra: Hükümdarın imzası veya mühürdür.
  • Hilat: Hükümdara verilen onur elbisesidir.
  • Asa: Hükümdarın güç ve otoritesini simgeler.
  • Tıraz: Hükümdar adına dokunan özel kumaşlardır.
  • Alem: Bayrak veya sancaktır.

Devlet Yönetimi ve Divanlar

Türk-İslam devletlerinde yönetim işleri çeşitli divanlar aracılığıyla yürütülmüştür. Her divanın farklı bir sorumluluğu vardır:

  • Divan-ı İstifa: Mali işlerden sorumludur.
  • Divan-ı İnşa: İç ve dış yazışmalardan sorumludur.
  • Divan-ı İşraf: İdari ve mali denetim yapar.
  • Divan-ı Arz: Askeri işlerden sorumludur.
  • Divan-ı Berid: Haberleşme işlerini düzenler.
  • Divan-ı Mezalim: Siyasi davalara bakan yüksek mahkemedir.
  • Divan-ı Hatun: Hükümdarın eşinin hizmetlerinden sorumludur.

Eğitim ve Bilim

  • Medreseler: Eğitim kurumlarıdır.
    • Hoca: Müderris
    • Öğrenci: Softa
    • Diploma: İcazetname
  • Sanatçılar ve Sanatlar:
    • Cam boyama: Vitray
    • Gümüş işleme: Telkari
    • Kitap süsleme: Tezhip (sanatçıya Müzehhip denir)
    • Minyatür: Kitap resmi (sanatçıya Nakkaş denir)
    • Hat: Arapça'yı güzel yazma sanatı (sanatçıya Hattat denir)

Görevliler ve Ünvanlar

  • Camedar: Hükümdarın kıyafetlerinden sorumlu.
  • Emir-i Alem: Bayraklardan sorumlu.
  • Serhenk: Hükümdarın geçtiği yolları düzenler.
  • Emir-i Ahur: Atların bakımından sorumludur.
  • Silahtar: Silahların taşınması ve korunmasından sorumludur.
  • Hacibü'l Hüccap: Hükümdar ve halk arasındaki ilişkileri düzenler.
  • Tamgacı: Hükümdarın yazışmalarından sorumludur.
  • Amil: Vergi memurudur.
  • Ulak: Haberleşmeden sorumludur.
  • Amid: Sivil yöneticidir.
  • Muhtesip: Belediye işlerinden sorumludur.
  • Şıhne: Askeri validir.
  • Atabey: Hükümdarın oğullarının eğitmenidir.

Toprak Yönetimi

  • Has Topraklar: Geliri hükümdara aittir.
  • Vakıf Topraklar: Geliri hayır kurumlarına gider.
  • Öşri Topraklar: Müslümanlara aittir.
  • Haraci Topraklar: Gayrimüslimlere aittir.
  • İkta Topraklar: Mülkiyeti devlete, kullanım hakkı ikta sahiplerine aittir.

Vergiler

  • Öşür: Müslümanlardan alınan ürün vergisi.
  • Haraç: Gayrimüslimlerden alınan ürün vergisi.
  • Cizye: Gayrimüslimlerin askerlik karşılığı verdiği vergi.

Mahkemeler

  • Şer'i Mahkemeler: İslam hukukuna dayanan mahkemelerdir.
  • Örfi Mahkemeler: Türk geleneklerine dayanan mahkemelerdir.
    • Başında Emir-i Dad bulunur.
  • Kazasker: Askeri davalara bakan hâkimdir.

Askeri Sistem

  • Hassa Askerleri: Hükümdarı koruyan askerlerdir.
  • Gulaman-ı Saray: Savaş esirlerinden ve çocuklardan yetiştirilen askerlerdir.
  • Sipahi: Atlı birliklere verilen addır.

Mimari ve Sosyal Yapılar

  • Bedesten: Ticaret yapılan kapalı çarşılar.
  • Arasta: Aynı ürünü satan dükkânların bulunduğu çarşı bölümleri.
  • İmarethane: Yoksullara yemek veren yerler.
  • Darüşşifa: Hastaneler.
  • Kümbet: Önemli kişilere yapılan mezarlar.
  • Bimarhane: Akıl hastalarının tedavi edildiği yerler.
  • Külliye: Cami, medrese, kütüphane gibi yapıları içeren büyük kompleksler.

KPSS İçin Özet

Kavram Anlamı
İkta Toprak Mülkiyet devlete, kullanım hakkı kişiye ait.
Öşür Müslümanlardan alınan ürün vergisi.
Cizye Gayrimüslimlerin askerlik vergisi.
Sipahi Atlı asker.
Hassa Askerleri Hükümdarı koruyan askerler.
Divan-ı İstifa Mali işlerden sorumlu.
Serhenk Yolları düzenler.
Muhtesip Belediye işleriyle ilgilenir.
Bimarhane Akıl hastalarının tedavi edildiği yer.
İcazetname Diploma.


Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Programlı Öğretim

  Programlı Öğretim (Skinner) , B.F. Skinner tarafından geliştirilen ve davranışçı psikoloji ye dayanan bir öğretim yöntemidir. Skinner'ın edimsel koşullanma (operant conditioning) teorisinden esinlenen programlı öğretim, öğrencilerin kendi hızlarında ve aşamalı olarak öğrenmesini sağlamayı amaçlar. Bu öğretim modelinde, öğrenciler küçük adımlarla bilgi edinirler ve her aşamada, doğru ya da yanlış oldukları konusunda geri bildirim alırlar. Programlı Öğretimin Temel Özellikleri Küçük Adımlar İlkesi: Öğrenilecek konu, küçük, anlamlı birimlere ayrılır. Bu, öğrencinin ilerlemesi için her birimini tek tek öğrenmesini ve bir sonraki aşamaya geçmeden önce bir önceki aşamayı tam olarak öğrenmesini sağlar. Böylece, öğrenciler, büyük ve karmaşık konuları daha kolay öğrenebilirler. Örnek: Bir dil dersinde, dilbilgisi kavramları önce basitten karmaşığa doğru sıralanır. Öğrenci, basit bir konu olan "fiil"i öğrendikten sonra, daha karmaşık bir konu olan "fiil zamanl...
Devamı

Tam Öğrenme Modeli

  Tam Öğrenme Modeli , Benjamin Bloom tarafından geliştirilmiş bir öğretim modelidir ve öğrencilere %90 başarı hedefiyle tam öğrenme sağlamayı amaçlar. Bu model, öğrencilerin öğrenme sürecindeki bireysel farklılıkları göz önünde bulundurarak, her öğrencinin belirli bir konuda tam anlamıyla öğrenmesini hedefler. Bu yazıda, Tam Öğrenme Modeli'nin temel özelliklerini, değişkenlerini, uygulama aşamalarını ve programlı öğrenme modeliyle karşılaştırmasını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Tam Öğrenme Modelinin Özellikleri Grupla Öğretim Modeli: Tam Öğrenme, grup olarak yapılan öğretimi temel alır. Öğrenciler arasında bireysel farklılıklar göz önünde bulundurulsa da öğretim süreci gruplar halinde uygulanır. Bireysel Farklılıkları Gözetme: Öğrenciler arasındaki bilişsel ve duyuşsal farklar göz önünde bulundurulmaz. Tüm öğrencilerin öğrenme sürecinde eşit düzeyde başarı göstermeleri hedeflenir. Herkes Öğrenebilir Anlayışı: Gerekli ortam, zaman ve mekan sağlandığında...
Devamı

Düşünme Becerileri

 Düşünme, insanların çevreleriyle etkileşimde bulunarak bilgiye dayalı kararlar verme ve problemlere çözüm üretme süreçlerini kapsar. Farklı düşünme türleri, insanların zihinsel süreçlerini ve problem çözme yaklaşımlarını çeşitlendirir. Bu yazıda, global düşünme, metabilişsel düşünme, eleştirel düşünme, yansıtıcı düşünme, yaratıcı düşünme, analitik düşünme, yakınsak düşünme, iraksak düşünme, lateral (yanal) düşünme ve hipotetik düşünme gibi temel düşünme türlerini detaylı olarak ele alacağız. 1. Global Düşünme Global düşünme, bir sorunu ya da durumu çok geniş bir perspektiften ele almayı ve tüm bileşenleri bir bütün olarak değerlendirmeyi ifade eder. Bu tür düşünme, bireylerin bir konuyu yalnızca dar bir çerçevede değil, çok daha geniş bir çerçeve içinde kavrayabilmelerini sağlar. Bu yaklaşım, karmaşık problemleri çözme ve büyük resme odaklanma açısından önemlidir. Özellikler: Bütünsel bakış açısı Detaylardan ziyade büyük resmi görmek Farklı disiplinleri birleştirerek...
Devamı