Trablusgarp Savaşı

 

Trablusgarp Savaşı

Trablusgarp Savaşı'nın Tarihi Arka Planı

• Tarih: 29 Eylül 1911 - 18 Ekim 1912
• Taraflar: Osmanlı Devleti 🇹🇷 vs. İtalya 🇮🇹
• Savaşın Yapıldığı Yer: Trablusgarp (Libya), Kuzey Afrika
• Antlaşma: Uşi (Ouchy) Antlaşması, 18 Ekim 1912

Savaşın Nedenleri

1. İtalya'nın Sömürgecilik Amacı:

   • Sanayi Devrimi sonrası Avrupa'da hızlanan sömürgecilik yarışında İtalya geri kalmıştı.
   • İtalya, Afrika’da sömürge kurmak ve ham madde elde etmek istiyordu. Trablusgarp’ın stratejik konumu ve zengin doğal kaynakları bu ülkenin ilgisini çekmiştir.

2. Osmanlı Devleti'nin Zayıflığı:

   • Osmanlı Devleti, Kuzey Afrika'daki topraklarını savunacak yeterli askerî ve ekonomik güce sahip değildi.
   • Osmanlı’nın donanması zayıf olduğu için Akdeniz’de İtalya’ya karşı etkin bir savunma yapması mümkün değildi.

3. Avrupa Devletlerinin Desteği:

   • İngiltere ve Fransa, kendi sömürge politikalarına zarar vermeyecek şekilde İtalya’nın Trablusgarp'ı işgal etmesine ses çıkarmadılar.
   • Almanya, İtalya’yı yanına çekmek istediğinden işgale karşı çıkmamıştır.

Savaşın Başlaması ve Gelişimi

• İtalya, 28 Eylül 1911'de Osmanlı'ya bir ültimatom verdi ve Trablusgarp’ın kendilerine bırakılmasını istedi. Osmanlı Devleti bu talebi reddedince İtalya 29 Eylül 1911'de Trablusgarp’a saldırıya geçti.
• Osmanlı Devleti, Trablusgarp’a deniz yoluyla asker gönderemediği için bölgeye gönüllü subaylar gizlice gönderildi.
• Mustafa Kemal, Enver Bey, Fuat Bulca, Nuri Conker ve Fethi Okyar gibi genç subaylar halkı örgütleyerek İtalyanlara karşı direniş başlattılar.

Mustafa Kemal ve Trablusgarp Savaşı

• Mustafa Kemal, Trablusgarp’a Gazeteci Şerif takma adıyla gitti.
• Derne ve Tobruk’ta başarılı direnişler gerçekleştirdi. Bu cephelerdeki zaferleriyle bölgedeki halkın desteğini kazandı.
• Enver Bey, Bingazi’de başarılı olmuş ve halkı örgütleyerek İtalyanlara karşı direnişi güçlendirmiştir.
• Mustafa Kemal’in bu savaşta gösterdiği başarılar, onun ilerideki askerî ve liderlik yeteneklerinin bir göstergesi olmuştur.

İtalya’nın Stratejik Hamleleri:

• İtalya, Trablusgarp’ı ele geçirmek için askeri güç kullanmanın yanı sıra Osmanlı Devleti'ne baskı yapmak amacıyla On İki Ada'yı işgal etmiştir.
• Balkan Savaşları’nın başlamasını fırsat bilen İtalya, Osmanlı Devleti’ni masaya oturmaya zorladı.

Uşi (Ouchy) Antlaşması - 18 Ekim 1912

• Trablusgarp ve Bingazi İtalya'ya bırakıldı.
• On İki Ada, Balkan Savaşları sona erene kadar geçici olarak İtalya’da kalacaktı (Ancak bu adalar fiilen İtalya'nın elinde kalmıştır).
• Trablusgarp ve Bingazi'deki Müslüman halkın dini lideri olarak halifenin manevi otoritesi devam etti.
• Trablusgarp'ta kadılar aracılığıyla İslam hukuku uygulanmaya devam etti.

Trablusgarp Savaşı'nın Sonuçları ve Önemi

1. Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika’daki Son Toprağını Kaybetmesi:

   • Trablusgarp’ın kaybı, Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika’daki varlığının sona erdiği anlamına gelir.
   • Osmanlı, Kuzey Afrika'daki son topraklarını da kaybederek bölgede tamamen etkisiz hale gelmiştir.

2. Mustafa Kemal’in İlk Askerî Tecrübesi:

   • Mustafa Kemal, Trablusgarp’ta başarılı bir liderlik sergilemiş ve ilerideki başarılarının temellerini atmıştır.
   • Bu savaş, onun sömürgecilikle mücadeledeki ilk deneyimidir.

3. Sömürgecilik Karşıtı Direniş:

   • Trablusgarp halkının gönüllü subaylarla birlikte verdiği mücadele, sömürgeciliğe karşı bir direniş olarak kabul edilir.

4. İtalya'nın Prestiji ve Akdeniz'deki Gücü:

   • İtalya, Akdeniz’deki etkisini artırmış ve kendisine bir sömürge bölgesi edinmiştir.
   • On İki Ada'nın işgali ile Ege Denizi'nde de stratejik bir üstünlük sağlamıştır.

5. Dünya Savaş Tarihinde Bir İlk:

   • Trablusgarp Savaşı, dünya savaş tarihinde uçakların ilk kez askeri amaçla kullanıldığı savaş olarak kaydedilmiştir.

6. Balkan Savaşları'nın Tetikleyicisi:

   • Trablusgarp Savaşı, Osmanlı'nın askerî ve siyasi zayıflığını gözler önüne sermiştir. Bu durum, Balkan devletlerini harekete geçirmiş ve Balkan Savaşları'nın başlamasına zemin hazırlamıştır.